Dit liveblog is gesloten
Prinsjesdag 2020 zit erop, morgen reageert de Tweede Kamer op de plannen tijdens de tweedaagse Algemene Politieke Beschouwingen. Eén ding is zeker: het wordt geen gemakkelijk debat voor het kabinet.
Ook de Algemene Politieke Beschouwingen volg je op onze site, vanaf morgenochtend 09.30 uur.
Studenten- en scholierenorganisaties maken zich zorgen over het toekomstperspectief dat het kabinet jongeren biedt.
,,De crisis brengt jongeren massaal in de knel. Het kabinet blijft benadrukken hoe belangrijk jongeren zijn voor de toekomst, maar acties om de toenemende studieschulden, jeugdwerkloosheid en huurprijzen aan te pakken blijven uit of zijn onvoldoende om jongeren uit de nood te helpen'', zegt voorzitter Lyle Muns van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb).
Een kabinet dat tientallen miljarden spendeert aan de bestrijding van de coronacrisis kan makkelijker ‘nu even niet’ zeggen tegen andere dure wensen uit de samenleving. Toch telt deze Prinsjesdag een aantal bescheiden winnaars, en verliezers die het gelag betalen. We zetten ze op een rij.
Voor PvdA-leider Lodewijk Asscher zijn de plannen van het kabinet voor volgend jaar onvoldoende. ,,De begroting is echt nog niet goed. '' Hij wil dat het kabinet meer geld stopt in werk, woningbouw, zorg en onderwijs.
De regering is afhankelijk van de oppositie om de plannen door het parlement te krijgen. Zowel in de Tweede als Eerste Kamer heeft het kabinet geen meerderheid. Bij de steunpakketten en de pensioenhervorming zocht het kabinet eerder al steun bij de PvdA en GroenLinks.
Asscher maakt zich grote zorgen over een tweede besmettingsgolf. Dat de koning waarschuwde in de troonrede voor zware economische terugslag 'is terecht want het aantal besmettingen loopt helemaal uit de hand'. Maar hij had liever gezien hoe het kabinet de besmettingen verder wil indammen. Hij vindt de huidige toestand 'bloedlink'.
© ANP — Lodewijk Asscher (PvdA) Niet elke zorgmedewerker krijgt de beloofde coronabonus van 1000 euro nog dit jaar op de rekening gestort. Het kabinet zegde toe dat het extraatje vóór kerst zou worden overgemaakt, maar dat gaat toch niet in alle gevallen lukken, geven Dat ministers Hugo de Jonge (Volksgezondheid) en Tamara van Ark (Medisch zorg) toe.
Opmerkelijk, want premier Rutte deed half augustus nog een toezegging aan de Kamer: ,,We proberen het echt vóór kerst op de salarisstroken te hebben van de mensen die het betreft.” Hij maakte daar 800.000 medewerkers in de zorg blij mee.
Wil jij weten wat de kabinetsmaatregelen voor jouw portemonnee betekenen? Hieronder kun je dit in één oogopslag zien met de koopkrachtberekenaar van het Nibud.
De grootste onderwijsbond AOb is teleurgesteld in de keuzes van het kabinet. ,,Helaas kiest dit kabinet weer niet voor structureel investeren in onderwijs, terwijl de nood zo hoog is'', stelt een woordvoerder.
De miljoenen die vrijgemaakt worden, zijn veelal voor één jaar, stelt de bond, terwijl al voor de coronacrisis grote problemen bestonden vanwege het groeiende lerarentekort. ,,Daarmee los je niets structureel op. Met een paar campagnefilmpjes los je het tekort niet op. Daarvoor is heel veel extra geld nodig voor de lange termijn.''
Ondertussen heeft de politie een einde gemaakt aan een protest van de actiegroep Extinction Rebellion in Den Haag. De politie hield elf demonstranten aan bij Paleis Noordeinde voor baldadigheid.
Een groep demonstranten had zich rond 14.30 uur vastgeketend aan het hek van het paleis. De troonrede was op dat moment al afgelopen.
Verderop in de stad droegen andere leden van dezelfde actiegroep een 'Traanrede' voor. Zij gaven hun versie van de troonrede deze naam, omdat zij de 'staat van het klimaatbeleid om te huilen' vinden.
© ANP — Actievoerders van Extinction Rebellion hadden zich vastgeketend aan het hek voor het Paleis Noordeinde VNO-NCW en MKB-Nederland staan positief tegenover de koers van het kabinet om investerend de crisis uit te komen. Het steun- en herstelpakket, het nieuwe Groeifonds, de nieuwe investeringskorting en de tal van andere maatregelen geven vertrouwen, aldus de ondernemersverenigingen.
Desondanks heeft Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland, ook aanmerkingen op de plannen van het kabinet. ,,De fiscale maatregelen tegen familiebedrijven rondom box 2, de versnelde afbouw van de zelfstandigenaftrek en het feit dat er nog steeds onbedoeld ondernemers buiten de corona-steunmaatregelen vallen, helpen niet. We gaan de komende maanden kijken wat we politiek voor elkaar kunnen boksen om dat te verbeteren.''
Ondanks de coronacrisis gaan bijna alle inkomensgroepen en huishoudtypes er komend jaar op vooruit. Dat geldt alleen niet voor AOW’ers met een hoog aanvullend pensioen en alleenstaande ouders die het minimumloon verdienen. Die gaan er respectievelijk zo'n 0.4 en 0.9 procent op achteruit.
Zo’n 260.000 mensen die in een sociaal huurhuis wonen, krijgen volgend jaar een eenmalige huurverlaging. Het gaat om huurders die weinig verdienen, maar wél een hoge huur betalen. Gemiddeld zijn deze huurders straks 40 euro per maand minder kwijt.
De huurverlaging kost in totaal 160 miljoen euro. ,,Deze huurverlaging is echt gericht op die mensen die te hoge woonlasten hebben en daardoor kwetsbaar zijn voor betaalrisico’s en schulden’’, zegt minister Kajsa Ollongren (Wonen). ,,Die mensen wil ik hiermee meer financiële ruimte geven, zodat er aan het einde van de maand ook geld overblijft voor andere dingen.’’
© ANP — Kajsa Ollongren - minister van Binnenlandse Zaken Minister Wopke Hoekstra (Financiën) is nu de plenaire zaal van de Tweede Kamer om het koffertje met de kabinetsplannen voor volgend jaar te overhandigen. Hij benadrukt dat we 'door een diep dal' gaan, maar is wel optimistisch. ,,We zetten alles op alles om de schade te beperken.''
Het kabinet wil volgens hem 'een stabiele factor zijn in deze ingewikkelde en onvoorspelbare tijd'. Daarom houdt het vast aan eerder beloofde lastenverlichtingen en investeringen in bijvoorbeeld onderwijs, veiligheid en duurzaamheid. Daarnaast blijft het veel geld uitgeven om banen te behouden en werkgevers te helpen zich aan te passen aan de coronacrisis.
Een derde prioriteit voor het kabinet is het weerbaarder maken van de Nederlandse economie op de langere termijn, aldus de bewindsman. Eerder werd al aangekondigd dat daarvoor een Nationaal Groeifonds wordt opgericht, waarmee in de komende vijf jaar 20 miljard euro wordt geïnvesteerd.
Hoekstra erkent dat het ook met alle steunmaatregelen 'niet lukt om alle pijn die het virus veroorzaakt weg te nemen'. Wel wordt geprobeerd zoveel mogelijk banen te behouden, en waar dat niet lukt om mensen te helpen aan ander werk, zodat zij niet in armoede en schulden terechtkomen. Om de economie een impuls te geven worden investeringen in onder meer infrastructuur ter waarde van 2 miljard euro naar voren gehaald.
© ANP — Minister Wopke Hoekstra van Financiën GroenLinks-voorman Jesse Klaver vindt dat solidariteit, waar de koning over sprak in de troonrede, ook centraal moet staan in de begroting voor het komende jaar. ,,Het was mooi hoe de koning ons land een hart onder de riem stak, met zijn woorden over veerkracht en solidariteit in deze crisistijd. Diezelfde solidariteit moet wat ons betreft terugkomen in de begroting: niet miljarden aan grote bedrijven geven, maar zorgpersoneel beter belonen en huren verlagen.''
Klaver vindt ook dat de aanpak van de klimaatcrisis voorop moet staan. ,,De koning sprak ook veel over jongeren en de nieuwe generatie. Als de regering die woorden meent dan moet er nu maximaal worden ingezet op de aanpak van de klimaatcrisis. Op daadkrachtig klimaatbeleid kunnen we niet nog langer wachten.''
Om 15.00 uur overhandigt minister Wopke Hoekstra (Financiën) de kabinetsplannen voor volgend jaar aan de Tweede Kamer. Lees hier wat er al van de plannen is gelekt.
Zoals elk jaar is de outfit van koning Máxima onderwerp van gesprek. Dit jaar heeft ze haar jurk van Claes Iversen, die ze al eens tijdens het officiële bezoek van het Jordaanse koningspaar in 2018 droeg, in een nieuw jasje gestoken. De japon, die voorheen fel was, is nu omgedoopt tot een okergeel stuk.
© HH/ANP — Máxima in de jurk van Claes Iversen Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn direct na het voorlezen van de troonrede vertrokken. Omdat de terugrit buiten beeld plaatsvond, is het onduidelijk waar ze nu naartoe gaan.
Een ding is zeker: dit jaar is er geen traditionele balkonscène bij paleis Noordeinde. Normaliter zwaait de koninklijke familie naar het publiek, maar vanwege de coronabeperkingen is dat niet mogelijk.
© ANP — Koning Willem-Alexander en koningin Maxima verlaten de Grote Kerk Direct na de troonrede volgen de reacties. Vakbond CNV vindt het vooral zaak dat werk wordt gemaakt van begeleiding van en naar werk. De bond benadrukt dat er nog genoeg 'donkere wolken' boven de Nederlandse economie hangen.
In het bijzonder wijst de bond op de werkloosheid die naar verwachting zal oplopen tot boven de 500.000. ,,Dit geeft deze zonnige dag een nare afdronk'', aldus CNV.
"2021 wordt het jaar van grote verschuivingen op de arbeidsmarkt. Waar de ene sector tekorten kent, loopt de werkloosheid in andere sectoren snel op", zegt CNV-voorzitter Piet Fortuin. "We moeten daarom vol op het orgel als het hier om gaat.''
Einde van de troonrede. De volledig tekst lees je hier terug.
Koning Willem-Alexander sluit de troonrede af met de coronacrisis. ,,De coronacrisis stelt ons ernstig op de proef in alles wat van waarde is: gezondheid, werk, familie en vriendschappen. En we realiseren ons: juist nu wordt gezamenlijkheid en verantwoordelijkheid gevraagd.''
,,Onze belangrijkste zekerheid is dat Nederland economisch, sociaal en mentaal steeds veerkracht toont. De opdracht in het parlementaire jaar dat vandaag begint, is over deze crisis heen de toekomst te blijven zien en te blijven werken aan perspectief voor alle generaties.''
© ANP — Koning Willem-Alexander leest, met aan zijn zijde koningin Maxima, de troonrede voor De koning snijdt een belangrijk punt aan: het kabinet belooft huurverlaging voor mensen met een laag inkomen.
,,De vraag naar woningen blijft groot. Onder regie van het Rijk wordt de woningbouw versneld. Starters hoeven de komende vijf jaar geen overdrachtsbelasting te betalen. De regering stelt voor de huur te verlagen voor mensen met een laag inkomen in een dure corporatiewoning'', aldus de koning.
